Mazeret izni görülebilecek herhangi bir acil durum olduğu zaman yıllık izinden kullanmak istemeyen bireylerin, çalıştıkları kuruma baş vurdukları yöntemdir. Bu tarz acil durumlarda İş Kanunu’nda mazeret izni ismiyle geçmektedir. Mazeret izini, yıllık izin dışında kullanıldığı için işçilerin kullandığı idari izinlerle karıştırılmaması gerekmektedir.
Mazeret İzni Kullanımı
Mazeret izini kullanmak her işçinin hakkı olan bir izin türüdür. İşverene bağlı çalışan bir işçi kendi işiyle alakalı olmayan ve özel hayatıyla ilgili olan bir izin türüne denir. Mazeret izinleri, İş Hukukuna göre verilmesi onaylanan bir haktır. İdari izinle, mazeret izini birbiriyle karıştırılmamalıdır. İdari izni kullanılmak istendiğinde, inisiyatif işverene bağlıdır. Bu yüzden istendiği zaman bu izin kullanılabilir. Fakat işveren izni vermek istemezse, işçiler idari izin haklarını kullanmazlar.
Mazeret izini isteyen işçiler, işverenin onayını almalarına gerek yoktur. Mazeret izini kullanan işçiler, mazeret izinlerinin olduğu günlerde yani çalışmadıkları günlerde ücretlerinde kesinti olmamaktadır. Bu günler içinde çalışma durumu olan işçilerin çalışmaları, çalışma günlerinden sayılmaktadır.
Mazeret İzinleri Nelerdir?
Mazeret izinleri aşağıdaki mazeretler çerçevesinde verilmektedir.
- İşçinin yakınlarının düğünü, kınası, sözü, istemesi, nişanı gibi özel günlerinde izin almaları mazeret izni içine girmemektedir.
- İşçilerin kendi evliliklerinde mazeret izini verilmektedir.
- İşçinin 1. dereceden akrabasının yani babasının, annesinin, çocuğunun, kardeşinin, eşinin olası ölümünde mazeret izini kullanma hakkı tanınır.
- İşçi erkek birey ise, eşinin doğum yapma halinde mazeret izini kullanma hakkı verilir.
- İşçilerin en az %70 civarında engelli olabilen çocuklarının tedavilerine gitmesi için mazeret haklarını kullanma hakkı verilebilir.
- İşçilerin süreğen hastalığına sahip çocukları var ise tedavilerine gitmek için mazeret izini kullanabilirler.
- İşçilerin yukarıdaki maddeler dışında, işe başlarken sözleşmelerinde belli maddelerde izin kullanma hakları belirlenebilir. Bu gibi durumlar olduğu zaman sözleşmeye bağlı kalınarak mazeret izni alabilirler. Bu tarz düzenlemeler sonucunda mazeret izini alındığı zaman işçilerin ücretlerinde bir kesinti olmaz.
- Özel şirketlerde çalışan işçiler, yukarıdaki maddeler dışında mazeret iznine sahip olabilirler. Özellikle yurt dışına gitme, farklı şehirlerde iş yapma gibi durumlarda iş verenlerin inisiyatifine göre mazeret izini kullanabilirler. Bu durumda iş verenler Eşit Davranma Borcuna bağlı kalarak hareket etmesi gerekmektedir.
Mazeret İzin Süreleri
Mazeret izin süresi iş verenden istenen mazeret türüne göre değişmektedir.
- İşçinin kendi evliliklerinde mazeret izini istediklerinde 3 gün süre ile izne ayrılabilirler.
- İşçinin babasının, annesinin, çocuğunun, eşinin ya da kardeşinin ölümü durumunda mazeret izni alma süresi 3 gündür.
- İşçinin eşinin doğum yapması durumunda mazeret iznini 5 gün olacak şekilde kullanabilir.
- İşçinin en az %70 civarında engelli olan çocuk ya da çocuklarının tedavisine gidebilmek için 10 gün mazeret izni kullanabilirler. Fakat bu izni 1 yıl içinde rapora bağlı olarak en fazla 1 kere alabilirler.
- İşçinin süreğen hastalığına sahip olan çocuğunun tedavisine gidebilmek için 10 gün mazeret izni kullanabilirler. 1 yıl içinde rapora bağlı olarak en fazla 1 kere alabilirler.
